شهاب حسینی - یادداشت آریا قریشی در مورد جایزه کن
کافهسینما – سید آریا قریشی: هم اصغر فرهادی و هم شهاب حسینی نان هوش بالا در انتخاب مسیر حرکت حرفهایشان را میخورند؛ مسیری که حالا به کسب دو جایزه مهم از جشنواره فیلم کن رسیده است. این، پاداش حرکت پله به پله است.
به نوشته منتقد کافه سینما، در سالهای اخیر، شاهد حضور ناگهانی بازیگران مختلفی در سینما و تلویزیون ایران بودهایم. اما شهاب حسینی متعلق به این دسته نبود. حتماً بسیاری از اعضای نسل ما سید شهابالدین حسینی تنکابنی را با اجرای برنامه اکسیژن به یاد میآورند. کمی بعد، او بازیگر اصلی مجموعه تلویزیونی پلیس جوان (سیروس مقدم) بود و نشان داد که میتواند بار جذابیت یک سریال را به دوش بکشد. اما این اوج خواستههای حسینی نبود. حسینی در این سالها نشان داده که ابایی از تجربهگرایی ندارد. سال گذشته بازی تحسینبرانگیز او در فیلم جمع و جور و کمهزینهچهارشنبه، که اولین ساخته کارگردانش (سروش محمدزاده) بود، نشان داد که معیارهای حسینی برای انتخاب فیلم با بسیاری از بازیگران سینمای ایران متفاوت است. ضمن این که چندین و چند حضور درخشان او در نقشهای مکمل فیلمهای مختلف یادآور این جمله مشهور است که: «نقش کوچک و بزرگ نداریم بلکه بازیگر کوچک و بزرگ داریم.» او گام به گام پیش آمد، پیشرفت کرد و نشان داد که کیفیت هیچ ربطی به حواشی ندارد. بعید است که به سادگی بتوان نکتهای حاشیهای در حضورهای حرفهای حسینی پیدا کرد: نه درگیری با کارگردان و تهیهکننده، نه رفتارهای عجیب و غریب در برنامههای رسمی و نه مصاحبههای آتشین و پر سر و صدا. مهمترین جایزه بازیگری تاریخ سینمای ایران نوش جان بازیگری که پله و پله پیش آمد و توان خود را، به جای حواشی، صرف بهبود کیفیت کارش کرد. این جایزه میتواند درس بزرگی برای همه ما باشد.
همین گزاره در مورد اصغر فرهادی هم صدق میکند. حدود 15 سال قبل، تقریباً در همان زمانی که شهاب حسینی در مجموعه پلیس جوان ایفای نقش میکرد، سابقه حرفهای فرهادی منحصر به فعالیتهایش در عرصه تئاتر، حضور به عنوان نویسنده مجموعههایی چون پزشکان (مسعود کرامتی) و روزگار جوانی (شاپور قریب و اصغر توسلی) و کارگردانی بخش اول مجموعه داستان یک شهر بود. او در ادامه هم به عنوان کارگردان و فیلمنامهنویس در تلویزیون فعالیت کرد اما طی مدت زمان کوتاهی وارد عرصه سینما شد و پس از همکاری در نگارش فیلمنامه ارتفاع پست(ابراهیم حاتمیکیا)، کارش را با دو فیلم جمع و جور (رقص در غبار و شهر زیبا) شروع کرد؛ دو فیلمی که جوایزی از جشنوارههای مختلف دریافت کرده و با نظر مثبت منتقدان روبهرو شدند اما با چهارشنبهسوری بود که فرهادی به عنوان کارگردانی با قریحه کمیاب در سینمای ایران شناخته شد و این شروع جدی مسیر موفقیتهای فرهادی بود. این مسیر، مشابه همان راهی است که بسیاری از فیلمسازان بزرگ سینمای دنیا طی میکنند: کریستوفر نولان کارش را با فیلم 6 هزار دلاری تعقیب شروع کرد و کوئنتین تارانتینو با فیلم 1.2 میلیون دلاری سگهای انباری.
اوضاع برای دیگر برنده ایرانی مهم تاریخ جشنواره کن، عباس کیارستمی، هم متفاوت نبود. نخل طلایی که کیارستمی برای طعم گیلاس دریافت کرد، ثمره سه دهه تلاش مداوم و پیشرفت تدریجی او بود: از ساخت تیتراژ فیلم قیصر (مسعود کیمیایی) تا رئالیسم گزنده آثار دهه 50، مستندهای صریح اجتماعی، فیلمهای تحسینشده تجربی و در نهایت طعم گیلاس.
کمتر از دو دهه پیش، شهاب حسینی به عنوان بازیگر مجموعه پلیس جوان شناخته میشد و اصغر فرهادی به عنوان کارگردان مجموعه داستان یک شهر. حالا، فرهادی کسی است که جوایز جشنوارههای کن و برلین و مراسم اسکار را به دست آورده و حسینی صاحب عنوان بزرگترین افتخار بازیگری تاریخ سینمای ایران است. موفقیت، اتفاقی به دست نمیآید.
سید آریا قریشی/ کافهسینما
اردیبهشت ماه 1395