شهاب حسینی - نقدی بر فیلم "آفریقا"

هومن سیدی یکی از آن جوانانی است که در اولین ساخته ی خود تنها به دغدغه ی کارگردانی فکر کرده است. او که بازیگر مستعد و کاربلدی است، حالا به فیلمسازی روی آورده است تا خود را در این عرصه هم محک بزند اما لازم به ذکر است سیدی در عرصه ی کارگردانی فیلم کوتاه هم خوش درخشیده که معروف ترین آن «بلوتوث» بوده.
«آفریقا» اگر از نظر برخی ها داستان تکراری یا کپی برداری از فیلم های اروپایی است اما این گونه نیست. «آفریقا» داستان روان و ساده یی دارد، حرف فیلم و شیوه ی روایت فیلم هم همین گونه است.
«آفریقا» داستان سه جوان است که به طور اتفاقی دست به یک گروگانگیری می زنند و جالب این جاست هیچ کدام هم این کاره نیستند و تنها یک خرده فروش مواد مخدر هستند. سیدی کوشیده است که در اولین ساخته اش فیلمی خلق کند که هم فرم دارد هم محتوا. به هر دو هم وفادار بوده است. یعنی ریتم و تعلیق بجای فیلم باعث شده که این گونه باشد. میزان سن های سیدی فراتر از یک کار اولی است او با حرکت های دوربینش جهانی تازه از سینمای مدرن برای ما خلق می کند. امروزه در سینمای ما حرکت وجود ندارد، تنها سه پایه است و گاهی هم کرین. با اینکه فضای فیلم ثابت است و چهار بازیگر دارد، همین حرکات دوربین است که فضا را نگه داشته است و مخاطب از فیلم جدا نمی کند.
این تعلیق های بصری در شخصیت ها هم وجود دارد. انتخاب جواد عزتی برای نقش شهرام یک ریسک به حساب می آید اما سیدی از پس آن به خوبی برآمده است. اصلا بار اصلی داستان بر دوش شهرام است. تکلیف شهاب و کسری معلوم است شهاب حضورش در سکوت و خلسه است و کسری هم نماد یک جوان عصبی و زورگو و شکست خورده است که در سکانس آخر هم شخصیت اصلی اش رو می شود که چه آدم ترسو و بزدلی است اما شخصیت شهرام طنز است.
مخاطب با او ارتباط کمدی برقرار می کند اما هدف فیلمساز ما از خلق شخصیت شهرام استفاده ابزاری و ری اکش نبوده است. این شهرام است که حتی گریه هم می کند و از شهاب و کسری هم معقول تر است، اما اوست که دختر را چاقو می زند.
فیلمساز ما مقصودش از ساخت «آفریقا» این بوده که موقعیت آدم ها را در شرایط گوناگون نشان بدهد. آدم های خوب و بد در هر شرایطی ممکن است جای خود را عوض کنند.
سیدی از بازیگری به کارگردانی آمده. «آفریقا» فیلم موفقی است، وی هرگز فصدش گیشه نبوده و فیلمش هم اکران نشد که اگر هم می شد فقط مخاطب خاص داشت. اما با پخش نمایش خانگی مخاطب عام هم با «آفریقا» ارتباط برقرا می کند.
افشین علیار